Algemene informatie

Welke testen zijn beschikbaar?

1. Vaderschapstest

De meest frequente test is de paterniteitstest (vaderschapstest) waar de paterniteit (vaderschap) onderzocht wordt. Met deze test wordt nagegaan of een man de biologische vader is van een kind. De vaderschapstest kan aangevraagd worden om verschillende redenen :

Er bestaan 2 verschillende types paterniteitstesten:

De persoonlijke test is niet rechtsgeldig en kan dus niet in rechtsprocedures gebruikt worden, maar is enkel bedoeld om de familie te informeren wie de biologische vader is van een kind. De stalen voor deze test kunnen door de familie thuis zelf worden afgenomen met de thuiskit die bij GENDIA kan aangevraagd worden. Deze thuiskit bevat alle materiaal om de stalen thuis af te nemen: hierbij wordt speeksel op een filterpapiertje aangebracht dat naar het laboratorium kan opgestuurd worden voor de test.
Een vaderschapstest is rechtsgeldig wanneer de identiteit van de personen die de stalen voor analyse afstaan (vader, kind,en eventueel moeder) door een officiele instantie geïdentificeerd worden, en er ook een copie van de identiteitskaart/paspoort wordt gemaakt. Deze officiële instantie kan een arts zijn die de stalen afneemt, of een advocaat.
De DNA analyse zelf is voor beide testen dezelfde. Enkel de procedure van de staalafname en de kostprijs is verschillend. In de meeste gevallen wordt geopteerd voor de persoonlijke test die makkelijk thuis kan gebeuren en goedkoper is, tenzij men de test in een rechtsprocedure wil gebruiken.

Verschillen	Persoonlijke Test	Rechtsgeldige Test
Ontvankelijk in de rechtzaal	Neen	Ja
Thuis test mogelijk	Ja	Neen
Identificatie vereist	Neen	Ja
Toestemming vereist	Toestemming nodig van alle personen die getest worden. Wanneer het kind minderjarig is (<18 jaar), moet één van de wettelijke ouders (of de voogd) toestemmen.	Toestemming nodig van alle personen die getest worden. Wanneer het kind minderjarig is (<18 jaar), moeten beide wettelijke ouders (of de voogd) toestemmen.
Kostprijs van de test	340 € (incl. 50 € voor kit)	640 € (incl. consultatie)
Betrouwbaarheid	Zeer hoog	Zeer hoog
Duur	3 Weken	3 Weken

2. Materniteitstest

Een Materniteitstest is gebaseerd op dezelfde principes als een vaderschapstest, en kan worden uitgevoerd in het geval van:

3. Tweelingtest

Met een tweelingtest wordt nagegaan of een tweeling identiek is of niet; identieke tweelingen hebben hetzelfde erfelijk materiaal, en zijn daardoor erg gelijkend. Niet-identieke tweelingen hebben even veel erfelijk materiaal gemeenschappelijk als broer en zus, en zijn bijgevolg minder gelijkend dan identieke tweelingen.
Een tweelingtest (soms ook zygositeitstest genoemd) kan worden uitgevoerd om verschillende redenen :

4. Familierelatietest

De familierelatietest is vergelijkbaar met de vaderschapstest, en wordt gebruikt om onduidelijke familieverbanden te onderzoeken. Iedereen kan laten onderzoeken of een ander persoon zijn broer of zuster, ouder, grootouder, oom of tante is. Enkele frequente redenen voor dit onderzoek zijn:

5. Identiteitsprofiel

Het is mogelijk om een erfelijk profiel te maken van een individu uitgaande van het erfelijk materiaal (DNA). Dit erfelijk profiel is uniek voor die persoon, en kan nadien gebruikt worden om verschillende redenen:

Het is belangrijk dat de afname van het staal gebeurt door een officiële instantie zodat de persoon van wie het staal wordt afgenomen geïdentificeerd kan worden, en er ook een copie van de identiteitskaart/paspoort wordt gemaakt. Deze officiële instantie kan een arts zijn die de stalen afneemt, of een advocaat. Ook de bewaring van het identiteitsprofiel moet gebeuren door een officiële instantie.

6. DNA isolatie

Het is mogelijk om het erfelijk materiaal (DNA) van een persoon te isoleren en te bewaren.
Zelfs jaren later kan dit DNA gebruikt worden om een erfelijk profiel te maken. Dit erfelijk profiel kan om verschillende redenen gebruikt worden:

• Om na overlijden een identificatie van het lichaam mogelijk te maken
• Om na overlijden een vaderschapstest mogelijk te maken
• Om na overlijden een onderzoek naar erfelijke ziekten mogelijk te maken

Informatie over DNA identiteitstesten

1. DNA en chromosomen

Ons erfelijk materiaal bestaat uit een chemische stof die nucleïnezuur wordt genoemd. De Engelse vertaling van nucleïnezuur is Deoxy Nucleic Acid, en daarom spreekt men meestal van DNA.
DNA bestaat eigenlijk uit vier verschillende nucleïnezuren (vaak ook basen genoemd) adenine(A), cytosine(C), guanine(G) en thymine(T). Ons DNA bestaat dus uit een keten van A, G, C en T. De DNA keten is zeer lang en bevat ongeveer 3 miljard van deze basen. De erfelijke code wordt gevormd door de specifieke volgorde van deze basen.
De lange draad DNA bestaat eigenlijk uit 46 verschillende draden, die chromosomen worden genoemd. Op deze chromosomen liggen vele verschillende genen die korte stukjes DNA zijn bestaande uit enkele duizenden tot honderdduizenden basen. De mens heeft ongeveer 30000 genen. De meeste van deze genen zijn verantwoordelijk voor de vorming van een specifiek eiwit. Zo bestaan er dus ook enkele tienduizenden eiwitten, die elk een aparte functie in de cel hebben.
Van elk gen of stukje erfelijk materiaal hebben wij in elke lichaamscel 2 exemplaren, waarvan er telkens één van vader en één van moeder is. Ons DNA profiel is dus voor de helft van onze biologische moeder en voor de helft van onze biologische vader. Dit vormt de basis van de identiteitstesten zoals hieronder beschreven.
Meer informatie over erfelijkheid vind U op onze andere GENDIA website http://www.erfelijkeziekten.be.

2. DNA identiteitstesten

Omdat elk individu een eigen erfelijk profiel heeft, kan het erfelijk materiaal gebruikt worden om de identiteit van een individu na te gaan en te vergelijken met het erfelijk profiel van een ander individu. Door vergelijking van DNA profielen kan bevestigd of ontkend worden dat er een biologische familieband tussen beide individuen bestaat: in het geval van een vaderschapstest is deze biologische band vader-kind; in het geval van een materniteitstest is dit de moeder-kind band; en in het geval van een tweelingtest wordt nagegaan of de tweeling al dan niet genetisch identiek is en dus ééneiig is.
Het erfelijk profiel wordt in het laboratorium geanalyseerd door het bepalen van een aantal DNA merkers. Voor elke DNA merker heeft elk individu 2 profielen: één profiel is overgeërfd van de vader, en één profiel is afkomstig van de moeder. Met een vaderschapstest wordt dus onderzocht of een kind één van zijn 2 profielen van zijn biologische vader heeft overgeërfd, en dit voor een aantal merkers. Met een materniteitstest gebeurt hetzelfde als met een vaderschapstest, maar dan met de moeder. Bij een tweelingtest wordt nagegaan of het profiel van de tweelingen voor alle merkers hetzelfde is, wat bewijst dat ze ééneiig zijn.

3. Accuraatheid van de testen

DNA identiteitstesten hebben een betrouwbaarheid die veel groter is dan die van verouderde testen zoals bloedgroepbepaling. Hoe meer DNA merkers gebruikt worden om een test uit te voeren hoe betrouwbaarder de test wordt. Vanaf 6 merkers wordt de test als betrouwbaar ervaren, en de meeste laboratoria analyseren daarom 6 tot 16 DNA merkers.
GENDIA analyseert 16 DNA merkers, waaronder de merkers die ook door Interpol gebruikt worden, zodat de test een bijzonder hoge betrouwbaarheid heeft.
De zekerheid is vrijwel altijd groter dan 99,99%.

4. Voorbeeld 1



Geval 1: De figuur toont het resultaat voor één DNA merker in een vaderschapstest: bovenaan staat het DNA profiel van moeder, in het midden dat van het kind en onderaan dat van de mogelijke vader. De moeder heeft profiel 6 doorgegeven aan het kind terwijl het tweede profiel van het kind profiel 7 is. De biologische vader moet dus ook profiel 7 hebben. Omdat de mogelijke vader inderdaad profiel 7 heeft, zou hij de biologische vader kunnen zijn. Door 16 van deze profielen te analyseren kan GENDIA hieromtrent grote zekerheid krijgen.

5. Voorbeeld 2



Geval 2: De figuur toont het resultaat voor één DNA merker in een vaderschapstest: bovenaan staat het DNA profiel van moeder, in het midden het profiel van het kind en onderaan dat van de mogelijke vader. De moeder heeft profiel 29 doorgegeven aan het kind terwijl het tweede profiel van het kind profiel 31.2 is. De biologische vader moet dus ook profiel 31.2 hebben. Omdat de mogelijke vader geen profiel 31.2 heeft, is hij vermoedelijk niet de biologische vader. Door 16 van deze profielen te analyseren kan GENDIA hieromtrent grote zekerheid krijgen.

6. Stalen

- De thuiskit

Voor een persoonlijke vaderschapstest of een tweelingtest kunnen de stalen door uzelf thuis worden afgenomen met de speciale thuiskit van GENDIA.
In tegenstelling tot de bloedafname is de afname van speeksel met de thuiskit pijnloos en makkelijk zonder tussenkomst van een arts zelf uit te voeren.
Omdat de thuiskit gebruik maakt van speeksel is het aanbevolen om niet te eten gedurende een uur voor de afname van de stalen.
Gebruik een apart afnamestokje, etiket en enveloppe voor elke persoon. Gelieve Naam en Geboortedatum (DOB) op de etiketten te schrijven VOORALEER de stalen af te nemen en kruis aan: vader, moeder of kind.
Open de plastieken verpakking van het afnamestokje langs het SMALLE uiteinde, en gooi de plastiek verpakking weg. Raak het brede uiteinde van het afnamestokje NOOIT met de handen aan.
Het staal wordt afgenomen door het afnamestokje met de brede kant in de mond 10 keer over de tong en langs de binnenkant van de wangen te wrijven telkens gedurende 3 seconden.
Nadien wordt het afnamestokje terug in de WITTE enveloppe gestopt, en de plastic verpakking wordt weggegooid. De enveloppen mogen NIET gesloten worden.
De witte enveloppen kunnen dan in een grotere enveloppe worden gestopt en opgestuurd worden naar het GENDIA laboratorium in Antwerpen.

Een typische thuiskit

- Bloed

Wanneer bloed wordt gebruikt voor de test, moet dit worden afgenomen door een arts, verpleegster of laborant. GENDIA heeft voor de test minimaal 3 ml bloed nodig in een steriele EDTA- of heparine-buis. Dit bloed mag niet afgedraaid worden in het laboratorium en moet op kamertemperatuur bewaard blijven en opgestuurd worden naar GENDIA.
De buizen met bloed moeten steeds voorzien worden van de familienaam, voornaam en geboortedatum van de persoon van wie het bloed werd afgenomen.
U mag onbeperkt eten en drinken voor de test.

Hoe wordt een test uitgevoerd?

1. Staalregistratie

In het geval van een persoonlijke test worden de stalen meestal thuis met de thuiskit afgenomen en opgestuurd naar het lab. In het geval van een rechtsgeldige test worden de stalen meestal door een arts afgenomen. Zodra de stalen toekomen in het GENDIA lab worden zij geregistreerd in de database van het laboratorium, en krijgen ze een codenummer. Dit laat toe dat de stalen ondubbelzinnig worden geïdentificeerd, terwijl ze anoniem blijven in het laboratorium. Dit garandeert de privacy en anonimiteit van de personen wier DNA geanalyseerd wordt.
Pas wanneer alle resultaten van de test klaar zijn, zal de verantwoordelijke die het test resultaat meedeelt aan de aanvrager, het resultaat decoderen en voorzien van de juiste namen van de personen die getest werden.

2. DNA isolatie

Het speeksel of bloed stalen bevatten het genetisch materiaal (ook DNA genoemd) dat in de test wordt geanalyseerd. Vooraleer het DNA kan worden geanalyseerd, moet het eerst worden geïsoleerd uit het speeksel (dat cellen uit de mond bevat) of het bloed (dat witte bloedcellen bevat)
De eerste stap in het DNA isolatie proces is het openbreken van de cellen met een speciale chemische vloeistof, waardoor het DNA vrijkomt. Vervolgens wordt het DNA opgezuiverd en opgelost in een andere vloeistof, zodat het nadien verder kan geanalyseerd worden.

3. DNA merkers

Bij een identiteitstest worden specifieke stukjes DNA geanalyseerd: deze stukjes DNA worden DNA merkers genoemd omdat zij een verschillend profiel vertonen bij verschillende mensen. Een combinatie van deze DNA merkers geeft dus een uniek genetisch profiel voor ieder individu.
Hoe meer merkers worden gebruikt om dit profiel op te maken, hoe unieker het profiel is. Zo wordt een profiel bestaande uit 4 merkers door meer mensen gedeeld dan een profiel opgemaakt met 14 merkers. De meeste labs analyseren 6 tot 16 merkers. GENDIA analyseert 16 merkers wat zeer unieke profielen geeft, zodat de uitslag zeer betrouwbaar is.


4. DNA analyse

De DNA merkers worden in het DNA laboratorium geanalyseerd op een geavanceerde machine, een automatische DNA analyser, die de merkers scheidt naar grootte. De grootte van de merkers wordt vervolgens gemeten door een laser, en met een computer en speciale software gelezen.
Het resultaat wordt grafisch voorgesteld op de computer, zoals getoond in voorbeeld 1 en voorbeeld 2. Elke DNA merker verschijnt als 2 pieken, waarvan één afkomstig is van de vader en één van de moeder.

5. Statistische analyse

Wanneer de resultaten van de analyse van de DNA merkers allemaal klaar zijn worden ze door de computer statistisch geanalyseerd. In het geval dat de mogelijke vader de echte biologische vader is moet voor elke merker 1 van zijn 2 profielen bij het kind terug te vinden zijn. Hoe meer merkers geanalyseerd worden, hoe betrouwbaarder het resultaat wordt. Wanneer 1 van de 2 profielen van de mogelijke vader in het DNA van het kind teruggevonden wordt voor meer dan 10 merkers, dan is de waarschijnlijkheid dat de mogelijke vader ook de biologische vader is, groter dan 99,9%. Wanneer voor meer dan 3 merkers geen van zijn 2 profielen in het DNA van het kind wordt gevonden, dan is de waarschijnlijkheid dat hij de biologische vader is, zo goed als onbestaande.
De waarschijnlijkheid van paterniteit wordt uitgedrukt in een percentage (%):

6. Het Testrapport

De laatste stap is het uitschrijven van het testresultaat in een rapport dat verstuurd wordt naar de aanvrager van de test.
Dit rapport bevat de volgende elementen: